Ga naar de inhoud

Terwijl boeren met de dood in het hart miljoenen liters melk op akkers moeten dumpen komt de melkautomaat, een alternatief van ‘melk in boeren handen’ in gevaar. Voedselteams en Wervel reageren.

Lees hier de brief die Wervel en Voedselteams verstuurden naar federaal minister Laruelle

Het antwoord van de minister:  “ melkautomaten kunnen zeker een oplossing bieden voor landbouwers die hun activiteiten willen diversifiëren als gevolg van de erge crisis die de melksector op dit ogenblik doormaakt. Ik ben van mening dat, onder bepaalde voorwaarden, zoals het plaatsen van de melkautomaat op de boerderij zelf en voor zover rechtstreeks contact mogelijk is tussen de klant en de uitbater van de automaat, een versoepeling van de ijkingplicht voor automaten zou moeten worden overwogen.
Aangezien deze materie niet tot mijn bevoegdheden behoort, maak ik uw vraag over aan mijn collega, de Minister van Economie.”

Een nieuwe vorm voor de korte keten

Korte keten? De klant koopt rechtstreeks van de boer. Korter kan het niet. Maar hierin zit ook nog een zeer grote variatie. Essentiële elementen bij een korte keten lijken ons: het engagement van de verbruiker en het inkomen van de boer. Is een melkautomaat op dat vlak een goede hulp?

De gekende methoden van directe verkoop of korte keten,  zijn hoeveverkopen, de verkoop via stalletjes op markten of steenwegen, en groenteabonnementen. Bij die laatste formule kan de aard van het abonnement nog aardig verschillen: het kan ook met voorafbetaling, het kan met een vaste  wekelijkse afname, het kan op enkele plaatsen ook mits er zelf geoogst wordt, het kan met eigen producten en aankoop in eigen streek, …. of helemaal anders. Tot welk engagement denkt de boer zijn afnemers te kunnen verleiden?
Vandaag de dag zien we een toename van automaten aan de boerderij waar je de klok rond  hoeveproducten vindt: hardfruit, aardappelen, oesterzwammen, aardbeien, …. Nadat de bakkers ermee aan de slag gingen, lijken er automaten te verschijnen voor een steeds groter gamma boerenproducten, gekoeld indien nodig. Het geeft de boeren die rechtstreeks willen verkopen nieuwe mogelijkheden, zoveel is duidelijk.
De melk als inkomen
Een vijftal jaar geleden verschenen de eerste melkautomaten aan de boerderijen. Ondertussen staan er in België al een kleine vijftig van die toestellen. Onlangs werden de mogelijkheden nog verruimd. Er werd een automaat in een school geïnstalleerd en in  Florenville, had de familie Mernier de primeur, door een melkautomaat te plaatsen in de Carrefour-GB. Rauwe bio-melk aftappen in het grootwarenhuis en toch rechtstreeks van de boerderij!
Het rendement van dit soort automaten scoort goed. Momenteel kost een automaat 6.500 euro.  De gemiddelde verkoop ligt tussen de 70 en de 80 liter per dag. De boer ontvangt gemakkelijk 50 eurocent meer voor zijn melk aan de automaat, t.o.v. de prijs die hij bij de melkerij ontvangt. Dit betekent  37,5 euro per dag of 1.125 euro per maand, of 13.500  euro per jaar. De melkautomaat verdient zich dus snel terug.
Het klinkt allemaal mooi, maar… .
Er zijn ook wetten! Geïnspireerd door hun Franse collega’s kwamen de ambtenaren van de metrologische dienst in actie. Vloeistoffen verkopen moet met ijkbare apparaten. De huidige melkautomaten zijn echter niet ijkbaar. Dus het kan niet meer?
De gealarmeerde fabrikant kan ijkbare automaten maken, maar die kosten al gauw 2.000  euro meer. Veel simpeler zou het zijn als het Ministerie van Economische zaken, net zoals momenteel al in Italië en Zwitserland, een uitzondering wil maken voor deze vorm van thuisverkoop. Daar beschouwde men dit als een zelfcontrolerend systeem? Als je literfles niet vol is, ga je even het erf op en de zaak wordt afgehandeld. Het is dus wel iets anders dan benzine tanken: je ziet direct of je flesje gevuld is naargelang je betaalde, bovendien sta je voor de deur van de producent. Kiest onze administratie voor de Franse aanpak of laat ze zich elders inspireren?
Het engagement tav de automaat
Het onderscheid tussen een actieve verbruiker en een passieve consument kan vergezocht lijken. In werkelijkheid is het essentieel. Een verkopers die een vaste klantenkring heeft als afnemers heeft een solide basis en heeft geen nood aan veel reclamebudget. Een automaat kan wellicht snel een kring van buurtbewoners en vaste passanten rond zich verzamelen. Met de machine kan geen praatje gemaakt, maar daar zien we niet elke gehaaste burger een probleem van maken. Het tegendeel is wellicht waar. Laat ons aannemen dat de boeren en telers hun momenten wel uitkiezen om uitleg te geven of het bedrijf open te stellen. Want ook op dat vlak zien we een verbreding van het boerderijleven.

Lees hier de brief die Wervel en Voedselteams verstuurden naar federaal minister Laruelle


www.Voedselteams.be  en www.wervel.be , september 2009.