Gent en garde, in welke pot roert de stad?

Gent won vorig jaar de  Global Climate Action Award van de Verenigde Naties voor haar lokale voedselstrategie Gent en garde. Binnen dit kader ondersteunt de stad boeiende initiatieven en brengt ze samen. Tegelijk groeit het lokaal protest tegen het beleid van de stad.

Het doel van de lokale voedselstrategie is om de volledige keten te verduurzamen. Sociale meerwaarde en de strijd tegen voedselverspilling staan hierbij centraal, klinkt het op de website. Daar zijn inderdaad goede redenen voor.

Voedselverspilling tegengaan is laaghangend fruit om de milieu impact van het voedselsysteem te verkleinen. Het blijft daarnaast moreel verwerpelijk dat voedsel in de vuilnis belandt.

Het sociale luik van voedsel kent diverse dimensies. Een gezonde maaltijd hoort bij een gezond leven en dat moet voor iedereen toegankelijk zijn. Voedsel kan het bindweefsel zijn in buurten.

grond van de zaak

We moeten echter ook praten over de bron van ons voedsel. Dan komen we uiteindelijk terecht bij de boer en z’n bodem. De stad Gent en haar OCMW heeft verschillende landbouwgebieden in hun patrimonium. Momenteel verkoopt ze die om extra budget te hebben voor nieuwe investeringen, bijvoorbeeld in ziekenhuizen. Het klinkt misschien logisch dat een stad landbouwgrond afstoot.

Toch kunnen we best wat meer verbeelding gebruiken. De stad heeft deze gronden in het verleden goed gebruikt. Het was een manier om via pacht een lokale korte keten te garanderen voor het voedsel in de publieke instellingen. Het louter afstoten van deze gronden om budgettaire reden is niet te verantwoorden als je een voedselstrategie serieus neemt. Essentiële vragen zoals de rol die het landelijk patrimonium van publieke instellingen nog kan spelen in de 21ste eeuw verdienen een antwoord. De vraag naar een participatieve, sociaal rechtvaardige en duurzame stadsgerichte voedselvoorziening dient hierin centraal te staan.

protest

Er ontstond dan ook protest, onder de noemer van de hongerige stad. Bijna 80 organisaties, waaronder Wervel onderschreven een open brief en er kwam overleg met de stad. Hieruit kwam een moratorium op de verkoop van landbouwgronden in de Gentse regio. Landbouwgrond buiten de regio blijft verkoopbaar, ondanks het protest van de organisaties. Boeren hebben het in gans Vlaanderen erg moeilijk om toegang te hebben tot grond. De prijzen zijn hoog en onder meer de druk van verpaarding drijft de prijs verder op. Daarom mogen we verwachten van lokale besturen dat ze zich engageren voor een slimme strategie inzake landbouwgrond die ze zelf beheren.

van onder uit

De dynamiek en wil van burgers, boeren, kleine ondernemers en organisaties om te werken aan een alternatief voedselsysteem zijn er zeker. Stad Gent ondersteunt een aantal van deze initiatieven binnen Gent en Garde. Ze brengt hen samen, stimuleert uitwisseling en ondersteunt initiatieven op communicatief en financieel vlak.

De diversiteit aan initiatieven is enorm. Hier vind je een kleine greep uit de projecten:

• bioboerderij Goedinge ontwikkelt een vlot, aangedreven door zonne-energie, om hun voedsel via de Leie naar de Gentse binnenstad te brengen
• het opstarten van catering “Veggie is halal”, door VOEM en Evavzw 
• Rabot op je bord, waarbij voedseloverschotten verwerkt worden in spreads en een broodjeszaak opgestart wordt
• Pluk brengt fruitbomen in het Gentse in kaart, en moedigt mensen aan om fruit te plukken

Om een verschil te maken is er echter meer nodig dan enkele kleinschalige projecten. Spelregels bepalen en structurele keuzes maken – bijvoorbeeld inzake de toegang tot grond – hoort bij een strategie. Hierbij is participatie en dialoog met het middenveld essentieel.