Tomatenconcentraat
Het verhaal van de industriële tomaat, is het verhaal van de uitwassen van het kapitalisme.
De wantoestanden en het bedrog die daarbij horen kaart de Fransman Jean-Baptiste Malet aan. Hij neemt je daarvoor mee doorheen de tijd en de wereld in het boek “Het rode goud. De tomaat en het kapitalisme.”
Zijn verhaal begint in China, hoe staatsbedrijven zoals Cofco Tunhe begonnen zijn met de kweek van industrie-tomaten voor Amerikaanse multinationals als Heinz en Kraft. Industrie tomaten zijn er aangepast aan de machines. De tomatenplanten worden uitgetrokken en in de machine vallen de tomaten van hun tak. De schil van de tomaten zijn zeer stevig en dik zodat ze niet openscheuren bij de verwerking. Op andere plekken in China worden ook dwangarbeiders in dienst genomen voor de Italiaanse trots.
Tomatenconcentraat is de basis voor heel wat sauzen, pizza’s en soepen. Malet toont op een heldere manier aan dat het kapitalisme is veranderd. In de beginjaren had Heinz nog een paternalistische benadering ten opzichte van zijn werknemers. Er wordt hard gewerkt, maar voor een treffelijk loon zodat er genoeg koopkracht is. Vandaag is het een race-to-the-bottom kapitalisme geworden waarbij er opnieuw tot-slaaf-gemaakten werken op plantages, in onder meer ook in Spanje en Italië. Voor de consument is het ook geen goed nieuws: voor de Afrikaanse markt versnijdt men het concentraat met goedkoop vulsel als soja en dextrose. De versnijding gebeurt in Italië, op de verpakking verschijnt de Italiaanse driekleur.
Het boekje geeft een heldere uiteenzetting over de wantoestanden in de tomatenindustrie, maar gelijk besef je als lezer ook dat er naast dit boek ook verhalen zijn over de palmolie in Congo en Indonesië, over soja in Brazilië en, bananen-, chocolade- en ga-zo-maar-door-industrie. Je trekt er grote ogen van open en voelt de verontwaardiging. Het blijft belangrijk om de mondiale voedselketen te problematiseren, maar tegelijk kunnen we best bouwen aan een andere voedselsysteem. Denk globaal, eet lokaal: het blijft actueel.