Ga naar de inhoud
Een keer per week het betere vlees, smakelijk!

Vlees of geen vlees? Te vaak is het zwart-wit. We eten wel minder vlees, maar het is nog steeds dezelfde eenheidsworst als voorheen. Zijn initiatieven als ‘Dagen Zonder Vlees’ een kans om het debat op een hoger niveau te tillen? Of blijft iedereen bij zijn grote gelijk? De veggies over de negatieve impact van vlees, de vee-industrie over de toch al zo slechte papieren van de sector. De oplossing ligt nochtans voor de hand. Minder én beter.

Naar een ander landbouw- en voedingssyteem

In een niet zo ver verleden, en vandaag nog steeds in zuidelijker oorden, was vlees voorbestemd voor hoogdagen. Tijdens een ritueel stonden mensen stil bij het dier als gift van de natuur, een offer dat de gemeenschap een rijke maaltijd verschafte. Deze traditie zijn we in het rijke Westen totaal kwijt. Vlees werd het nieuwe normaal, we stelden ons geen vragen over de impact ervan op de wereld. Nochtans kan veehouderij en vlees perfect passen in een duurzaam landbouw- en voedingssysteem.

Herkauwers als bodemverbeteraars

Een derde van de landbouwgrond in Vlaanderen is grasland, al dan niet met een natuurlijke meerwaarde. Herkauwers zijn in staat hoogwaardig eiwit te produceren op een dieet van gras en klaver. Meer nog: de vlees- en melkkwaliteit is hoger naarmate ze minder krachtvoer en meer gras en klaver krijgen. De herkauwers leveren ook waardevolle stalmest voor tuin- en akkerbouw. Zo kunnen landbouwers lokaal kringlopen sluiten. In agro-ecologische systemen doet de koe – jawel de koe, die verduivelde uitstoter van methaangas – iets geweldigs met onze landbouwbodems. Door trek- en kuddegedrag – zoals dat van de gnoes op de Afrikaanse savanne – te imiteren, bouwen Amerikaanse soil carbon cowboys de door monocultuur compleet geërodeerde bodems opnieuw op. Die bodems kunnen veel meer water vasthouden, meer broeikasgassen vastleggen dan de koeien uitstoten. Tegelijk explodeert de biodiversiteit. Natuur en landbouw vijanden? Niets is minder waar!

Kippen en varkens als verwerkers van voedseloverschotten

Varkens en kippen zijn net als mensen omnivoren (die alles eten). In de intensieve veehouderij staan ze rechtstreeks in concurrentie met de mens: ze eten vooral granen (soja, maïs, tarwe). Historisch gezien werden varkens en kippen gehouden als verwerkers van overschotten en afval, en geconsumeerd in tijden van schaarste (vandaar het spaarvarken). In Gent toont Het Spilvarken dat varkens problemen zoals voedseloverschotten kunnen oplossen. De pioniers brengen er de buurt samen rond het kweken van eten. Landbouwers laten varkens en kippen wroeten en scharrelen om de bodem voor te bereiden voor een volgende teelt. In deze systemen is 1 + 1 altijd meer dan 2. En het vlees smaakt nog beter ook. De veehouderij kan zo opnieuw op maat van de mens en onze planeet. Echt duurzaam dus.

Naar minder en beter: een pleidooi voor Zondag Vleesdag

Maar wat gaat dat kosten? Moet eten niet goedkoop blijven zodat we veel geld aan luxeproducten kunnen uitgeven? En mogen de minder begoeden dan geen toegang tot voedsel hebben? Dit vaak gehoorde valse pleidooi voor goedkoop vlees slaat een gat in de bodem van onze economie, ons milieu, onze gezondheid en het welzijn van de dieren. Zondag Vleesdag is geen exclusief verhaal voor een rijke middenklasse. Iedereen kan meer betalen voor een kwaliteitsproduct waarin zoveel grondstoffen en arbeid zitten, als we er minder van kopen, bijvoorbeeld een keer per week. Zondag Vleesdag is geen nieuw idee. Het is eerder een traditie die na enkele decennia van overconsumptie, in ere wordt hersteld. Deze planeet leefbaar maken zal niet gaan met een zwart-wit verhaal. Minder en beter lijkt wel een goede leidraad te zijn.

Benny Van de Velde & Patrick De Ceuster