VLAM-campagne “Vlees van hier? Met plezier!” wint Greenwash Award 2012
Op 23/06 kreeg het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) de weinig benijdenswaardige Greenwash Award 2012 toegekend nav de internationale bijeenkomst “The Big Greenwash Circus” in Brussel. De VLAM-campagne “Vlees van hier? Met plezier!” over varkensvlees ligt onder vuur omdat het “vlees van hier” voor het grootste deel gevoederd wordt met ggo-soja die uit Latijns-Amerika komt en ginds sociale en ecologische ravage aanricht. Bovendien is vleesmatiging geen thema in de campagne, die tot overmaat van ramp producenten van “echt” vlees van hier met een concurrentienadeel opzadelt ten opzichte van de grondloze veehouderij. Wervel zet dit sojavrij vlees van hier in de kijker als positief alternatief.
“Greenwash” betekent “zich maatschappelijk verantwoorder voordoen dan wat daadwerkelijk op terrein gebeurt”. De Greenwash Award is een zeer triestige wake-up call die maatschappelijke vragen opwerpt. Alle genomineerden misleiden het publiek en meten zich onterecht een bepaald duurzaamheidsimago aan. Daarmee ondergraven ze actief het begrip duurzaamheid.
In de online peiling met 605 deelnemers, stemde 33% voor VLAM “Vlees van hier!” en 12% voor het RTRS-label. Deze 2 genomineerden zijn erg gelinkt: één van de redenen waarom VLAM al het bij ons geproduceerde vlees “verantwoord” vindt, is met name het RTRS-label. Dat staat voor de Round Table on Responsible Soy (rondetafel voor verantwoorde soja): een vrijwillige standaard die de duurzaamheid van de soja-teelt in Latijns-Amerika zou moeten garanderen. Eind 2010 uitten echter honderden ngo’s en wetenschappers wereldwijd forse kritiek op het RTRS-label, nl: ggo-soja schaadt mens en milieu. Terwijl de Europese consument juist geen ggo’s in zijn voeding wenst, slikt hij ze elke dag. Bovendien komt die ggo-soja van 9000 km ver en is het predicaat “van hier” dus volstrekt misleidend.
De internationale kritiek weerklonk vorig jaar ook in een advies van de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling over de noodzaak van een eiwittransitie: een bewust georganiseerd proces, steunend op een actieve samenwerking tussen overheden, economische actoren en middenveld. Enerzijds moet in die transitie de import van plantaardig eiwit verduurzaamd en verminderd worden. Anderzijds moet er een verschuiving zijn van dierlijke naar plantaardige eiwitbronnen, gegeven de overconsumptie van vlees.
VLAM stelt dat vleesmatiging wordt gethematiseerd, maar dat blijkt absoluut niet uit de publiekscampagnes. Zelfs Els Robeyns (SP.A-parlementslid van de Vlaamse meerderheid) denkt daar na de massamedia-spots ook zo over en stelde aan Kris Peeters (ook bevoegd voor landbouw) dit voorjaar dan ook de vraag: ‘Acht u het wenselijk dat VLAM vleesmatiging zou opnemen in zijn duurzaamheidsbeleid?’.
Wat deze Award ook pijnlijk maakt is dat de VLAM-campagne door alle veehouders wordt betaald. Dus ook de veehouders die lokaal en duurzaam voederen (maw zij die echt “vlees van hier” produceren), betalen mee voor de onterechte claims van de grondloze veehouderij, die hen bovendien nog oneerlijk beconcurreert.
Tijdens de bijeenkomst deed een landbouwer een opgemerkte tussenkomst: hij was erg tevreden dat er zoveel mensen een hele zaterdag willen samenkomen over al deze leugens. Hij wees echter op de realiteit waarin jonge boeren verzeild geraken: verleid of gedwongen door het subsidiesysteem om in grote stallen te investeren en er vervolgens 30-40 jaar aan te hangen om de schulden af te betalen. Hij betreurde dat vooral het groeidogma de overhand haalt.
Wervel is het met deze veehouder eens. Wervel pleit dan ook al sinds 1990 voor “minder varkens, meer prijs“. De realiteit is helaas anders, de varkensstapel neemt toe, ondanks dalende vleesconsumptie bij ons. Wervel betreurt dat met de toenemende maatschappelijke vraag naar producten “van bij ons” zo lichtzinnig wordt omgesprongen door VLAM. Wervel doet dan ook een oproep aan alle betrokken actoren om de eiwittransitie serieus te nemen en houdt in dat kader een Pleidooi voor Zondag Vleesdag. Maar dan echt lokaal vlees.
VLAM voelde de bui aankomen en verspreidde in paniek een nogal demagogisch persbericht waarin de “manipulatieve aanpak door wervel en de antivleeslobby” gehekeld wordt. VLAM stelt de publieksprijs te kunnen weigeren, door te vermelden dat er niets wordt verzwegen en dat alles in de achtergrondinformatie op de website www.vleesvanhier.be vermeld wordt, waarbij ook de “aandachtspunten, zoals de diervoederthematiek, niet worden uit de weg gegaan”. Het loont de moeite om die bijzonder selectieve verzameling eens te doorlopen. De toon verandert naarmate men naar beneden scrollt. Eerst gaat het over voedselkilometers, dan over de superieure efficiëntie van intensieve veeteelt en tenslotte over hoe ooit alle soja duurzaam wordt. Niets over de internationale kritiek op RTRS, niets over ggo’s, niets over ontbossing,… Terwijl recent de Ugent nog stelde nav de carbon footprint studie dat “de grondoppervlakte die nodig is om soja te verbouwen, een aanzienlijke impact heeft op de koolstofvoetafdruk van de Vlaamse varkensteelt.’ Contrasteer daarmee even dit radioclipje over de voedselkilometers van een varkenslapje en u begrijpt dat VLAM de Award niet zomaar in de wacht sleepte. In Wervels Pleidooi voor Zondag Vleesdag wordt de mythe ontkracht van de efficiëntie van de “intensieve veehouderij”.
Lees meer info over de andere genomineerden.
Hieronder ziet u de resultaten van de peiling op moment van de toekenning ‘s avonds op 23 juni. De Standaard, Knack1, Knack2 en DeMorgen brachten het nieuws ook, waarvoor dank. Kan de maatschappelijke discussie over de grondloze veehouderij nu beginnen?