Ga naar de inhoud
seizoensvrijwilliger

Bart Thoelen modereerde afgelopen maanden verschillende ‘Boeren aan het woord’ -debatten in Vlaanderen. Dankzij de ongedwongen sfeer kon er vrijuit gepraat tussen, tussen boeren en eters, maar vooral tussen boeren onderling. Wervel is ontzettend blij met zijn engagement. Hij is onze eerste vrijwilliger van het seizoen.

Bart werkt professioneel in de sector van de Korte Keten. En dus is het niet onlogisch dat hij ijvert voor eerlijke landbouw.  “Het boekje ‘ andere landbouw, andere economie’ van Bavo Verwimp inspireerde me om na te denken over ons voedselsysteem. Toen ik hoorde dat Wervel bezig was om een concrete tool te ontwikkelen rond eerlijke prijzen, was ik sterk geïnteresseerd om hieraan bij te dragen. Het was best interessant om erover na te denken: wat betekent een correcte, eerlijke prijs?” Vanuit deze discussies ontstond er een tool om een kostprijsberekening te doen voor aardappelen. Samen met Paul Verbeke van Bioforum hielp Bart de tool te verspreiden bij verschillende landbouwers. Maar dat ging minder vlot dan verhoopt. Zo bleek het niet eenvoudig om met één tool de grote diversiteit aan praktijken in kaart te brengen. Ook de interpretatie van de tool vroeg om begeleiding en dus een extra tijdsinvestering voor de landbouwer. Dat bleek niet steeds evident.

bijleren & netwerk verbreden

Via deze contacten is Bart uiteindelijk ook bij de werkgroep landbouwbeleid beland. “Ik heb er echt zeer boeiende avonden beleefd, met sprekers zoals Marjolein Vissers over agro-ecologie, Anna Verhoeve rondom toegang tot land en de coöperatie Fairbel. Deze bijeenkomsten zijn daarnaast ook een moment om nieuwe mensen te leren kennen”. Deze avonden maakten bij Bart de goesting wakker om zich ook actiever te engageren voor Wervel. Toen hij gevraagd werd om een boeren aan het woord-debat te modereren in zijn thuisstad Leuven, deed hij dat graag. Uiteindelijk volgden er nog vier gespreksavonden.

ongedwongen sfeer

“Ik heb geen algemene inhoudelijke conclusie overgehouden aan deze sessies. Behalve dan dat iedere landbouwer uit het panel elk zijn of haar eigen logische verhaal en perspectief heeft. De meerwaarde van deze activiteit zit meer dan in de inhoud in de methodiek die ruimte laat voor nuance en het tonen van persoonlijkheid. Het gebeurt vandaag te weinig dat in de publieke ruimte lokale landbouwers het woord nemen over de actuele onderwerpen aangaande voedsel. Wervel, Boerenforum en andere partners slaagden erin om dit soort gesprekken toch op een ongedwongen manier op gang te trekken. Wat ik vooral onthoud, is het open gesprek tussen boeren en burgers en tussen boeren onderling.”

Zulke avond kan de kiem zijn van bredere lokale kennisuitwisseling rond thema’s waar je als landbouwer doorgaans niet de tijd voor neemt. Het kan bijvoorbeeld inspirerend of nuancerend werken om een eerlijk verhaal van praktiserende collega’s te horen over korte keten of agroforestry. 

  slowfood

Als we polsen naar hoe voor Bart zelf een realistische maar betere voedselvoorziening er uit zou kunnen zien, dan vindt hij in de eerste plaats z’n inspiratie bij de Slow Food-beweging.  Lekker, gezond en eerlijk voedsel. Volgens Bart, is er vandaag nog veel groeiruimte in Vlaanderen voor dit credo waar Slow Food voor staat. “De vraag naar de productie van heel wat bulkproducten in de landbouw komt niet voort vanuit een gemeenschappelijke bekommernis in de keten om een gezond voedingspatroon bij de bevolking. En toch blijkt gezondheid keer op keer de belangrijkste bekommernis bij burgers. Verschillende crises leggen keer op  keer die vraag bloot. Het is aan de ondernemer, gestimuleerd door een toekomstgericht voedselbeleid, om daar nog meer op in te spelen.”

inzicht & actorschap

Er zit ook een manco op de zogenaamde ‘voedselgeletterdheid’ in onze samenleving vindt Bart. Het was wijlen Wim Merckx, ex-collega en inspirator van Bart, die hem kennis liet maken met het thema Voedselsoevereiniteit. “Voor mij betekent dat inzicht en actorschap van mensen op voedselsystemen. In West-Europa eten we gemiddeld drie keer per dag. Daarom vind ik het zo belangrijk dat wij weten hoe dat voedselsysteem eigenlijk in elkaar zit, wie daarin een sturende rol neemt en wat de drijfveren voor verandering daarin zijn. We staan er als samenleving vaak te weinig bij stil hoe verdrukkend maar ook kwetsbaar de giganten in ons voedselsysteem eigenlijk wel zijn. Van Renaat Tijskens komt de metafoor van de spinnende tollen. In normale omstandigheden zijn ze imposant, draaien ze mooi en brengen andere systemen in beweging. Maar krijgen ze een tik, dan valt het hele systeem met hun mee. En vaak zijn het de meest kwetsbaren in dat systeem die als eerst in die als eerste in de klappen delen. Ook hier zijn het vaak crises die de brede samenleving op dit soort kwetsbaarheid wijst.”

spinnende tollen of lokale verankering

Een lokaal verankerd systeem is op zijn manier veerkrachtiger en weerbaarder. De CSA-boerderijen zijn een mooi voorbeeld van hoe voedselsoevereiniteit in de praktijk kan worden gebracht. “Het maakt van de eter ook een actor, en wijst hem op zijn rol en verantwoordelijkheid in het systeem. Mijn hoop is dat de werkbaarheid van dergelijke innovatieve concepten inspirerend kan werken op de bredere boerenlandbouw in Vlaanderen. Opdat ze er op hun manier mee aan de slag kunnen.”

Via campagnes zoals Lunch met LEF kan Wervel aan zo’n uitgebouwde visie, concrete acties koppelen: hoe kan je  als gemeenschap en als individu zelf aan de slag gaan.

Heb je zin om zelf aan de slag te gaan als vrijwilliger van Wervel. Om je inhoudelijk te verdiepen of om concreet aan de slag te gaan? contacteer arthur@wervel.be