2021: een jaar van samen, gezond en strategie
2020 was het jaar van het virus. In het voorjaar ging het debat nog over beter na corona. We werkten aan onze weerbaarheid, verkenden de natuur dicht bij huis. Tijdens de tweede golf hadden we minder fut om te dromen. We leefden (meestal) de maatregelen na terwijl we wachten op het vaccinprik. Geen maatschappelijke verandering maar technologie leek de enige hoop. De coronacrisis was een stresstest voor de samenleving. Zowel het individueel leven, het samenleven als de grote structuren stonden onder een weergaloze druk. Dus ook het landbouw- en voedselsysteem.
Positief was dat korte keten floreerde: de lokale boer vond meer dan ooit bereidwillige burgers. Maar professor Olivier De Schutter vertelde tijdens één van de vele webinars dat “het agro-industrieel model, hoewel uitermate efficiënt, geen veerkracht heeft om om te gaan met crisissen”. Oost-Europese seizoensarbeiders van de aspergeboeren raakten het land niet in, West-Vlaamse contracttelers konden hun aardappelen niet kwijt aan de frietfabrikanten. Hun diepvriezers zaten vol omdat de vraag was ingestort. Tegelijk klopten er nog nooit zoveel mensen aan bij de voedselbank. En kijken we nog wat verder dan onze Vlaamse klei dan zien we pas echt de schade. Wereldwijd waren in 2020 40 procent meer mensen afhankelijk van noodhulp: 235 miljoen mensen, voornamelijk door extreme armoede. Maar 2020 was niet alleen het jaar van corona. Het was ook het jaar van de bosbranden wereldwijd en de sprinkhanenplaag. De klimaatverandering is echt.
Om het driest te zeggen: 2020 was niet het jaar van NO FUTURE maar het jaar van NO NOW.
Tijd om daar verandering in te brengen!
Wervel neemt teugels in handen
2021 geeft ons de kans om de teugels in handen te nemen. Om als individu, als organisatie en als samenleving te vertragen en te verdiepen. Om te leren door te experimenteren en een veelheid van kleine en grote oplossingen te vinden. Laat ons kritisch kijken naar de samenleving door te luisteren naar elkaar, naar ons lichaam en naar onze omgeving. 2021 is het jaar om gezond worden. We beginnen de toekomst vandaag, in 2021.
Samen verkennen we een alternatief voedselsysteem
Steeds meer mensen organiseren zich om terug zelf een rol te spelen in het voedselsysteem. Ze zoeken naar alternatieven voor de verdere commercialisering van ons voedsel en ze willen meer zijn dan alleen een consument. Voedsel werkt verbindend en zorgt ervoor dat boeren, burgers en verwerkers hun krachten bundelen.
We noemen deze initiatieven ook wel commons. Ze zoeken een oplossing voor een behoefte in de samenleving. Elk uniek, en aangepast aan de eigen context. Waar verbinding en samenwerking centraal staan. Denk maar aan een coöperatieve buurtwinkel, een gezamenlijk beheerde zadenbank, samentuinen of een grond coöperatieve. Samen brengen ze een stukje van het voedselsysteem weer in eigen handen. Wervel brengt deze beweging in beeld en onderzoekt hoe we ze kunnen ondersteunen.
Voedsel in eigen handen nemen leer je niet uit een boek maar door een dialoog op te zetten tussen inspirerende praktijken. Door ook over het muurtje van de voedselvoorziening te kijken. We leren bij van organisaties die alternatieven ontwikkelen over de manier waarop we ons verplaatsen en welke energie we gebruiken, maar ook manieren ontwikkelen om onze democratie te versterken. Want ook op andere domeinen botsen we op dezelfde zoektocht naar alternatieven, dromen en vragen.
Wervel staat met twee voeten in de samenleving. Door lessen te trekken uit praktijken die voedsel in eigen handen nemen, voeden we het maatschappelijk debat. Zo bouwen we mee aan een alternatief.
Zelf aan de slag met voedselstrategie
Met Boeren aan het woord gaan we in gesprek met de telers van groenten en de kwekers van vee. Terwijl het voedselsysteem op een steeds grotere schaal werkt, is er ook een beweging van boeren die op een andere manier hun brood verdienen. Hun zoektocht is er een met afwegingen over leefbaarheid, rentabiliteit en duurzaamheid. De stem van de boer.in krijgen we maar zelden te horen en daar brengt Wervel samen met Boerenforum verandering in. In Kontich en Sint-Niklaas brengen we in het voorjaar burgers en boeren uit de buurt samen, en zorgen we voor uitwisseling en dialoog.
De stem van boeren is ook essentieel in de voedselstrategieën. Op lokaal, Vlaams, Europees en mondiaal niveau moet voedsel op een holistische manier benaderd worden: gezond eten op het bord van onze kinderen komt van gezonde velden. Heeft het zin om suikerbieten eerst te subsidiëren om nadien een suikertaks te heffen? Wervel pleit ervoor dat voedselstrategieën een verhaal worden van mensen: van boeren en van eters, niet van de grootschalige retail en mondiale agro-industrie.
Terwijl boeren aan het woord komen, gaan burgers aan de slag. Door te werken op het veld leren adolescenten over de landbouw. Wat zijn de uitdagingen waarmee boeren worden geconfronteerd, en hoe kan je als burger solidair zijn en je stem laten horen? Met de landbouwbrigades breekt Wervel samen met Solidagro en FIAN een lans voor een gemeenschappelijk front van boer.inn.en en activisten.
Jong geleerd, oud gedaan
Leren over gezonde voedselgewoontes en een kritisch bewustzijn ontwikkelen over het voedselsysteem begint op jonge leeftijd. De lessen die we leerden uit onze campagne Lunch met LEF delen we met andere organisaties en spelers in het veld. De campagne krijgt een vervolg door zomerkampen de weg naar de korte keten te faciliteren.Samen met partners van Voedsel Anders en de jeugdsector leren we kinderen en jongeren kritisch nadenken over hun eigen rol in het voedselsysteem. Met Schoolfruit met LEF koppelen we agroforestry-boeren aan scholen in hun buurt.
Samenwerken rond agro-ecologie
Wervel vergroot de zichtbaarheid van agroforestry en verkent gemengde landbouwsystemen samen met Vlaamse en internationale onderzoeksinstellingen.
We enthousiasmeren boeren en burgers om mee agro-ecologische modellen te onderzoeken. Hoe het bodemleven verbeteren? In welke mate kunnen roterende begrazing en gemengde landbouw koolstof opslaan en met veerkracht opbouwen in onze voedselvoorziening?
We doen dit niet alleen. Om een breed publiek te bereiken en om onze impact te vergroten, gaan op zoek naar samenwerkingen. Met Voedsel Anders hebben we een sterk platform. Om de agro-ecologische beweging te verbreden met publieksactiviteiten zoals Kiemkracht (februari-maart 2021) en Food.Film.Fest. (september 2021), én ook om gehoord te worden door beleidsmakers. Zo nodigen we samen met Boerenforum minister Crevits uit op het terrein, om te tonen dat boer.inn.en bondgenoten zijn voor maatschappelijke uitdagingen.
Daarnaast geven samenwerkingen met onder meer Vormingplus, Voedselteams en Broederlijk Delen onze activiteiten mee vorm.
Ook meewerken aan een gezonde landbouw?
Dat kan!
Kom naar een van onze activiteiten, laat je inspireren en vertel het verder aan al wie het wil horen. Kijk rond en ontdek in jouw streek inspirerende initiatieven: boeren die op een klimaatvriendelijke manier werken, burgers die voedsel in eigen handen nemen. Vertel erover aan iedereen! Denk mee na over hoe je bestaande initiatieven kan ondersteunen of word brigadist. Zin om mee te werken als vrijwilliger: meld je aan via arthur@wervel.be
Wat kan je al zeker verwachten van Wervel in 2021?
We lichten een tip van de sluier op:
17 februari Cerrado-avond voor universiteitsstudenten
23 februari: Boeren aan het woord Waasland
25 februari: Boeren aan het woord Kontich
1 maart: Engelstalige en Portugese webinar om het Cerrado-manifest te lanceren, in het kader van onze werking rond Europese Unie-Mercosur.
16 maart: Cinema Belmundo: vertoning Pe Na Terra en La Bestia del Clima
18 maart: Kiemkracht: Voedsel in eigen handen
27 maart: Belmundo Gent Waar is Tamara? luik voedsel
31 maart: Belmundo Gent Waar is Tamara? synthesedebat
17 april: Boerenstrijddag: lancering landbouwbrigades
10-20 september:Food.Film.Fest.
oktober: wervelweekend
Heb je vragen of wil je meer informatie over onze activiteiten? Neem contact op met Arthur@wervel.be