Vragen de mensen troep?
Politicus en varkenshouder Svend Age Saltum, personage in de Deense serie Borgen, beweert dat landbouwers troep produceren omdat mensen ernaar vragen. Centraal stond het politiek gespin naar aanleiding van een varkensschandaal. Hoofdpersonage Birgitte Nyborg kan de voedselvergiftiging van haar vriend na het eten van een stuk varkensvlees dat antibiotica bevatte, politiek gebruiken. De serie roept vragen op over de Deense varkenshouderij. Ook in Vlaanderen is de varkenshouderij een hele belangrijke industrie. De grens fictie-realiteit die de serie opzoekt, is dun. Vlaanderen vermijdt de reeële vragen op politiek gebied.
De intensieve veehouderij rondom de havens in West-Europa (waar de ooit goedkope overzeese soja binnenstroomt) stuit overal op maatschappelijke weerstand. Nederland sukkelt van het ene voedselschandaal in het andere. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (= het Nederlandse FAVV) verwijt de vleessector een gebrek aan ethisch besef. In Vlaanderen maakte de dierenrechtenorganisatie Bite Back clandestiene schokkende beelden van negen Vlaamse varkenshouderijen. Het antibioticagebruik in de veehouderij is hoog in ons land, en dat bedreigt de volksgezondheid. De Deense veehouderij gebruikt amper een kwart van de hoeveelheid die we hier gebruiken. Ook de sector zelf kampt met torenhoge problemen: door minder export naar Rusland riep prompt onze minister-president – tevens bevoegd voor Landbouw – de Vlaming op om meer varkensvlees te eten, terwijl de Vlaming de laatste jaren minder vlees is gaan consumeren.
De intensieve veehouderij is een maatschappelijk probleem, zoals de quote van Svend Age Saltum suggereert. Als de consument niet bereid is om meer te betalen voor vlees, krijg je zulke toestanden. Ook de andere actoren in de voedselketen gaan niet vrijuit. Winkelketens houden prijzenslagen met vlees, en alle actoren rond de veehouder liegen hem voor dat schaalvergroting de enige mogelijkheid is.
Het exportsucces waar Kris Peeters graag mee uitpakt, richt in Vlaanderen enorme eigen schade aan. Cijfers van de Vlaamse landbouwadministratie geven, indien ze over langere periode bekeken worden, een aantal verontrustende inzichten weer. De toegevoegde waarde van de sector daalt al decennia lang. De laatste jaren nam de veevoederkost een hoge vlucht. De netto- bedrijfsresultaten zijn al enkele jaren negatief voor de meeste takken van de veehouderij, de inkomens divergeren verder van het landelijke gemiddelde, de werkgelegenheid daalt en er is nauwelijks instroom. Geen wonder dat Luc en An van de Grenshoeve de keuze maakten van niet verder te gaan met varkensproductie en mega-investeringen, maar te gaan voor een groenten-zelfplukboerderij. Lees hier uitgebreid waarom het beleid de Vlaamse veehouderij anders moet bekijken.
Vermindering vleesconsumptie betekent nieuwe kansen
De vermindering van de vleesconsumptie geeft enorme kansen voor de Vlaamse voedingsindustrie. Jammer genoeg worden de kansen van “minder en beter” in Vlaanderen nog onvoldoende benut. De ontwikkeling van de korte keten is voor de veehouderij nog onontdekt terrein, terwijl zo wel een eerlijke prijs kan verkregen worden.
Dus zeg niet: eet meer varkensvlees, maar: betaal wat meer voor beter vlees. Dat we minder vlees moeten eten, heeft de Vlaming al begrepen.
Benny Van de Velde